การปกป้องข้อมูลด้วยการทำ Snapshot ใน QNAP NAS

ในการใช้งานคอมพิวเตอร์แต่ละวันเราจะมีการสร้าง เปลี่ยนแปลง และแก้ไขข้อมูลอยู่เสมอ ในบางครั้งข้อมูลอาจถูกลบโดยความพลั้งเผลอของผู้ใช้งาน โดยเฉพาะข้อมูลที่มีการใช้งานร่วมกันหลายคน รวมถึงการถูกจู่โจมด้วยไวรัสเรียกค่าไถ่ (Ransomware) ที่ทำให้ข้อมูลที่มีอยู่ใช้งานไม่ได้เลยก็มี ดังนั้นจึงต้องมีการวางแผนการสำรองข้อมูล (Backup Plan) ขึ้นมาเพื่อป้องกันปัญหาเหล่านี้

นอกจากการสำรองข้อมูลแล้ว QNAP NAS ยังมีฟังก์ชั่นการทำงานอีกแบบหนึ่งที่ช่วยให้ผู้จัดการระบบสามารถนำมาใช้เพื่อแก้ปัญหาเรานี้ได้โดยง่ายคือการทำ สแนปชอต (Snapshot) ซึ่งลักษณะการทำงานก็เหมือนชื่อเลย คือเหมือนการถ่ายรูปไว้ เมื่อมีการเปลี่ยนแปลงข้อมูลในแต่ละครั้ง

การสำรองข้อมูล กับ การทำสแนปชอตต่างกันอย่างไร

การสำรองข้อมูล คือการทำซ้ำข้อมูลไว้อีกหนึ่งชุดเพื่อเก็บสำรองไว้ นั่นคือจะใช้พื้นที่เก็บข้อมูลเท่ากับข้อมูลต้นฉบับ ยิ่งมีการสำรองข้อมูลแบบหลายเวอร์ชั่น (Versioning Backup) ก็จะใช้พื้นที่ในการเก็บข้อมูลมากขึ้น

การทำสแนปชอต จะเป็นการทำงานในระดับบล๊อค (block-based) จะบันทึกตำแหน่งของบล๊อคต่างๆ เมื่อมีการเปลี่ยนแปลงข้อมูลก็จะมีการบันทึกบล๊อคการเปลี่ยนแปลงเอาไว้ โดยที่บล๊อคต้นฉบับยังคงไม่เปลี่ยนแปลง เมื่อต้องการไฟล์เดิมกลับมาก็ย้อนเวลากลับไปก่อนหน้านั้น จากรูปด้านล่างอธิบายการทำงานได้ดังนี้

                    ไฟล์ต้นฉบับ : ABCD (สแนปชอต) 

                    แก้ไขไฟล์ : ABED (สแนปชอต) 

                    นำข้อมูลกลับ :  ABCD (ย้อนกลับไป สแนปชอตก่อนหน้า)

จะเห็นได้ว่า Snapshot เป็นการบันทึกตำแหน่งของบล๊อคที่จัดเก็บข้อมูลและการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นไว้เท่านั้น ไม่ได้ใช้พื้นที่จริงเท่ากับต้นฉบับจึงใช้พื้นน้อยกว่าการ Backup มาก 

การเปิดใช้งานฟังก์ชั่นสแนปชอตจะทำตอนไหนก็ได้ แต่หากคิดจะใช้ฟังก์ชั่นนี้แล้ว แนะนำว่าทำตั้งแต่ตอนสร้าง Storage Pool เลยจะดีกว่าเนื่องจากว่าต้องมีการกันพื้นที่เป็น Volume เฉพาะของ Snapshot และ ให้กันไว้ประมาณ 20% ของ Volume ที่เราต้องการทำ Snapshot เพื่อเก็บบันทึกไว้ต่างหากเพื่อความปลอดภัยจากการถูกบุกรุกที่อาจเกิดขึ้นได้ และสามารถเก็บเหตุการณ์ย้อนหลังได้จำนวนมากพอ 

หากเปิดใช้งานฟังก์ชั่นสแนปชอตหลังการสร้าง Storage Pool แล้วและไม่มีพื้นที่เหลืออยู่จะค่อนข้างยุ่งยากสักหน่อย ซึ่งจะมีสองทางเลือกคือเพิ่มขนาดของ Storage Pool โดยเพิ่มฮาร์ดดิสก์ใหม่เข้าไป หรือลบ Storage Pool ออกแล้วสร้างใหม่ซึ่งข้อมูลก็จะถูกลบไปด้วย แนะนำให้สำรองข้อมูลทั้งหมดที่มีไว้ในที่ปลอดภัย ก่อนเริ่มดำเนินการและนำกลับมาใส่ใน QNAP NAS หลังจากดำเนินการเสร็จ  

เราสามารถเลือกให้ทำสแนปชอตเฉพาะ Volume / Shared Folder ที่เก็บข้อมูลสำคัญได้ หากมีข้อมูลที่ไม่สำคัญมากนักก็นำไปเก็บไว้ที่ Volume อื่นที่ไม่ได้ทำสแนปชอต เพื่อใช้พื้นที่จัดเก็บข้อมูลได้มากขึ้น

เนื่องจากการทำสแนปชอตจะทำให้ความเร็วในการอ่าน/เขียนข้อมูลช้าลงประมาณ 30% เราไม่แนะนำให้ทำสแนปชอตแบบเรียลไทม์ ควรเป็นแบบกำหนดเวลา (Schedule) โดยเฉพาะในช่วงเวลามีคนใช้งานน้อยจะดีกว่า โดยเราสามารถไปกำหนดใน Snapshot Manager ได้ 

อย่างไรก็ตามการทำสแนปชอต ก็ยังคงเก็บข้อมูลไว้ใน Storage Pool เดียวกันอยู่ดี หากเกิดปัญหา RAID inactive หรือ ฮาร์ดแวร์ล้มเหลว ข้อมูลก็ยังคงเสียหายได้ ดังนั้นขอแนะนำให้ผู้จัดการระบบเปิดการแจ้งเตือน ในกรณีฮาร์ดแวร์ที่อาจมีความเสี่ยงจะได้เข้าไปจัดการและแก้ไขปัญหาโดยเร็ว หรือ พิจารณาแผนการสำรองข้อมูล (Backup Plan) ร่วมด้วย